rita kc
कुकुर तिहार र लक्ष्मी पूजा तिहार पर्वको दोस्रो र तेस्रो दिन पर्दछन्, तर केही वर्षहरूमा यी दिन एकैदिन पनि पर्ने गर्छन्। दुबैको धार्मिक महत्त्व फरक भए पनि तिहार पर्वमा यी दिनहरूको भूमिका विशेष छ।
कुकुर तिहारमा कुकुरलाई यमराजको दूत मानिन्छ, जसले मृत्युपछि मानिसको आत्मा सुरक्षित रूपमा यमलोक लैजाने विश्वास गरिन्छ। कुकुरप्रतिको आदर र बफादारीको प्रतीकका रूपमा यस दिन कुकुरलाई माला, टीका लगाएर पूजिन्छ। यसले मानव र जनावरबीचको सम्बन्ध र कुकुरको सुरक्षात्मक भूमिकालाई मान्यता दिन्छ।
त्यस्तै आज लक्स्मी पुजाकाे दिनमामा घर-घरमा लक्ष्मीको पूजन गरिन्छ। यस दिनमा धन, समृद्धि, सुख र शान्ति प्रदान गर्ने देवी लक्ष्मीको स्वागत गरिन्छ। घर र व्यवसायका स्थानमा दीप बालेर, फूलमालाले सजाएर, रङ्गोली बनाएर लक्ष्मीलाई आमन्त्रित गरिन्छ। यसले जीवनमा धन, ऐश्वर्य र सम्पन्नताको आकांक्षा प्रकट गर्छ।
पञ्चाङ्ग अनुसार चन्द्रमास र तिथिका आधारमा तिहारका दिन तय गरिन्छन्। कुकुर तिहारको दिन र लक्ष्मी पूजाको तिथि कुनै वर्षहरूमा एकै दिन पर्न सक्छ। यसको कारण धार्मिक क्यालेन्डरमा चन्द्र र सूर्यको गणना हो, जसले तिथिहरू निर्धारित गर्दछ।
कुकुर तिहारले हाम्रो जीवनमा जनावरको स्थान र उनीहरूप्रतिको सम्मानलाई सम्झाउँछ भने लक्ष्मी पूजाले आर्थिक समृद्धि र खुसीको प्रतीकका रूपमा समाजमा सन्देश दिन्छ। दुबै पर्वले आ-आफ्नै प्रकारले खुसी, सुरक्षा, समृद्धि र सह-अस्तित्वको भावना अभिव्यक्त गर्छन्, जसले तिहारलाई अझै उल्लासमय बनाउँछ।
